Cukrzyca ciężarnych

Cukrzycą ciążową nazywamy każdą formę nietolerancji glukozy, która pojawia się lub zostaje rozpoznana po raz pierwszy w ciąży, a najczęściej ustępuje po okresie połogu. Choroba spowodowana jest nieprawidłową adaptacją organizmu kobiety ciężarnej, z nieodpowiednim metabolizmem glukozy i rozwojem insulinooporności. Cukrzyca ciążowa wyraża się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, czasami też z towarzyszącym cukromoczem. Stanowi ona ponad 90% przypadków cukrzycy towarzyszącej ciąży. Jeśli cukrzyca towarzyszyła życiu kobiety jeszcze przed ciążą, to mamy do czynienia z cukrzycą przedciążową.

Diagnostyka choroby

W celu zdiagnozowania cukrzycy w ciąży stosuje się odpowiednie badania diagnostyczne, polegające na wykonywaniu testów z krwi przy użyciu glukozy. Ryzyko wystąpienia cukrzycy u kobiety ciężarnej określa się już podczas pierwszej wizyty w gabinecie ginekologicznym. Lekarz lub położna prowadząca ciążę zleca wykonanie pomiaru stężenia glukozy we krwi na czczo. Wynik prawidłowy to poniżej 100 mg/dl glukozy we krwi. Na późniejszym etapie ciąży wykonywane jest kolejne badanie, a jest to test przesiewowy. Jest on przeprowadzany pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży i nie wymaga, by kobieta ciężarna była na czczo. Przed badaniem kobieta otrzymuje do wypicia roztwór wodny 50 g glukozy, po czym następuję godzinna przerwa, a po niej dokonuje się pomiaru glikemii. Wynik prawidłowy powinien wynosić poniżej 140 mg/dl.

Do grupy zwiększonego ryzyka zachorowania na cukrzycę ciężarnych należą wieloródki, kobiety z nadwagą oraz ciężarne z ukończonym 35 rokiem życia. Udowodniono, że rodzinne występowanie cukrzycy typu 2 oraz wystąpienie cukrzycy w poprzednich ciążach lub urodzenie dzieci o masie ciała powyżej 4000 g również predysponują do cukrzycy w ciąży.

Cukrzyca ciężarnych - niebezpieczeństwa

Występująca w ciąży cukrzyca stanowi niebezpieczeństwo pogorszenia stanu zdrowia i licznych powikłań dla kobiety i płodu. Dla ciężarnej najgroźniejsze to bardzo niskie stężenie glukozy we krwi, kwasica ketonowa i śpiączka. Nierzadko rozwija się retinopatia bądź nefropatia. U kobiet, które przebyły cukrzycę ciężarnych częściej obserwuje się zaburzenia gospodarki węglowodanowej, występowanie otyłości, zmian w profilu lipidowym i nieprawidłowe zapisy EKG z zwiększonym ryzykiem zawału serca. Cukrzyca ciężarnych jest także zwiastunem arterosklerozy i nadciśnienia tętniczego. Obecnie zauważa się tendencję do częstszego występowania zjawiska zespołu metabolicznego po przebyciu ciąży z cukrzycą.

Powikłania związane z cukrzycą ciężarnych

Wśród ciąż kobiet z cukrzycą ciężarnych obserwuje się częste występowanie wielowodzia, nadciśnienia tętniczego oraz zakażeń dróg moczowych. Predysponuje to do przedwczesnego porodu. Glukoza, będąca materiałem energetycznym dla rozwijającego się płodu, przenika z krwi matki przez łożysko na zasadzie ułatwionej dyfuzji. Ilość glukozy przekazywana dziecku zależy od jej ilości we krwi matki. W stanach nadmiernie wysokiego stężenia glukozy we krwi ciężarnej, organizm płodu zobowiązany jest to produkcji własnej insuliny, gdyż łożysko stanowi nieprzepuszczalną barierę dla insuliny kobiety. Przenikająca przez łożysko glukoza powoduje przerost komórek trzustki płodu i ich nadczynność. Proces ten prowadzi do nadmiernego wzrostu płodu, a to bywa przyczyną dystocji barkowej podczas porodu, urazów porodowych oraz zwiększonej częstości cięć cesarskich. W nieleczonej cukrzycy ciężarnych częstość występowania makrosomii wśród noworodków wynosi 44%.

Ryzyko dla dziecka

Cukrzyca, która komplikuje przebieg ciąży, niesie ze sobą ryzyko szeregu zaburzeń w rozwoju płodu. Ze względu na dobro dziecka porody kobiet z cukrzycą powinny odbywać się w ośrodkach o wyższych stopniach referencyjności z oddziałami intensywnej opieki noworodkowej. Noworodek matki z cukrzycą ciężarnych jest zawsze dzieckiem szczególnego ryzyka i wymaga specjalnej opieki w okresie okołoporodowym. W związku z ryzykiem niskiego stężenia glukozy we krwi noworodka po porodzie, przeprowadza się u niego częstą kontrolę glikemii. U dzieci matek z cukrzycą ciężarnych częściej obserwuje się otyłość i nieprawidłową tolerancję glukozy w przyszłości.