Urlop rodzicielski - zasady udzielania i korzystania

Zasady udzielania urlopu rodzicielskiego

Aby mama mogła skorzystać z urlopu rodzicielskiego musi zostać spełnionych kilka warunków. Przede wszystkim konieczne jest, aby mama, będąca pracownicą, korzystała z urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze jaki został określony w art. 182¹ § 1 Kodeksu pracy. Tak bowiem wynika wprost z art. 182^1a Kodeksu pracy, w którym przedstawione zostało zagadnienie urlopu rodzicielskiego. Oznacza to, że mama musi najpierw wykorzystać dodatkowy urlop macierzyński w pełnym wymiarze. Urlop rodzicielski może więc zostać udzielony dopiero po dodatkowym urlopie macierzyńskim i to bezpośrednio po nim. Wymóg zachowania bezpośredniości urlopów ma zatem niebagatelne znaczenie i należy o nim pamiętać.

[link url="http://mamanadiecie.pl/urlop-macierzynski-sa-prawa/"]Poznaj prawa przysługujące przy urlopie macierzyńskim![/link]

Mama na możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 26 tygodni. Nie ma przy tym urlopie znaczenia liczba dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Jego wymiar jest jednakowy dla każdej mamy, niezależnie od tego ile dzieci urodziła w ramach jednego porodu. Biorąc pod uwagę długość urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego może się okazać, że mama, która jest pracownicą, będzie mogła o wiele dłużej cieszyć się z czasu spędzonego przy dziecku, jeśli skorzysta z uprawnienia związanego z rodzicielstwem jakim jest urlop rodzicielski.

Urlop rodzicielski – zasady związane z wnioskiem oraz korzystaniem z tego urlopu

Zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie pracy, aby mama mogła skorzystać z urlopu rodzicielskiego, musi złożyć stosowny wniosek u swojego pracodawcy, bez którego udzielenie tego urlopu nie będzie możliwe. Pracownica może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze wynikającym z art. 182¹ § 1 Kodeksu pracy, a bezpośrednio po takim urlopie, urlopu rodzicielskiego w wymiarze jaki został wskazany powyżej. Konieczne jest, aby wniosek ten został złożony pisemnie i nie później niż 14 dni po porodzie. Takie zasady wynikają z art. 179¹ Kodeksu pracy. Istotne jest również to, że pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy. Złożenie takiego wniosku to nie jedyna możliwość z jakiej mama, będąca pracownicą, może skorzystać przy ubieganiu się o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego. Kolejny sposób złożenia wniosku w przedmiocie udzielenia urlopu rodzicielskiego został określony w art. 182^1a § 4 i § 5 Kodeksu pracy. Urlop rodzicielski udzielany jest więc na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Znów niezbędne jest złożenie pisemnego wniosku. Taki wniosek powinien zostać uwzględniony przez pracodawcę.

Treść wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego

Przepisy Kodeksu pracy wyjaśniają również co powinno znaleźć się w treści wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego. We wniosku tym należy więc określić termin zakończenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a jeżeli wniosek dotyczy kolejnej części urlopu rodzicielskiego – termin zakończenia poprzedniej części tego urlopu oraz okres dotychczas wykorzystanego urlopu. Istotne jest także dołączenie do wniosku pisemnego oświadczenia o braku zamiaru korzystania z urlopu przez okres wskazany we wniosku przez drugiego z rodziców dziecka albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z tego urlopu w okresie objętym wnioskiem. Takie pisemne oświadczenie dołącza do wniosku pracownik składający wniosek. Obowiązek ten wynika z faktu, iż z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka. W takim jednak wypadku wymiar urlopu rodzicielskiego, który wynosi do 26 tygodni, nie podlega zwiększeniu, a łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może właśnie przekraczać wymiaru urlopu rodzicielskiego, czyli może trwać do 26 tygodni. Należy jeszcze pamiętać o tym, że urlop rodzicielski może być udzielony jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, z których żadna nie może być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej w wymiarze wielokrotności tygodnia. Tak kwestię tę reguluje wprost art. 182^1a Kodeksu pracy.

[link url="http://mamanadiecie.pl/urlop-rodzicielski-dla-ojca-dziecka/"]Urlop rodzicielski dla ojca dziecka - dowiedz się więcej![/link]

Konieczność czy dobrowolność?

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują obowiązku skorzystania przez mamę będącą pracownicą z urlopu rodzicielskiego. Urlop ten to tylko jedno z uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem. Wykorzystanie tego urlopu zależy wiec w głównej mierze od decyzji mamy, która urodziła dziecko. Powyżej wskazano dwie możliwości złożenia wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego. Mama będąca pracownicą może już w terminie nie później niż 14 dni po porodzie złożyć wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz bezpośrednio po nim urlopu rodzicielskiego. Warto o tej możliwości pamiętać, jeśli mama jest już pewna, że z takiego urlopu będzie chciała skorzystać. Nie ma jednak przeszkód co do tego, aby wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego został złożony później, jednak z zachowaniem wymogów określonych w szczególności w art. 182^1a § 4 i § 5 Kodeksu pracy.  Plusem takiego rozwiązania jest też to, że z urlopu rodzicielskiego może skorzystać pracownik, a więc nie tylko mama, ale i tata, jeśli jest pracownikiem.

Podobnie jak w przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego, pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, co wynika z odpowiedniego stosowania art. 182¹ § 5 Kodeksu pracy do urlopu rodzicielskiego. W przypadku łączeniu urlopu rodzicielskiego z pracą urlop ten udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Aby skorzystać z takiej możliwości pracownik powinien złożyć pisemny wniosek w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. We wniosku tym pracownik musi wskazać wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierza łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy. Taki wniosek nie musi zawsze spotkać się z przychylnością pracodawcy, ponieważ jak wynika z odpowiedniego również stosowania art. 182¹ § 6 Kodeksu pracy do urlopu rodzicielskiego, pracodawca uwzględnia wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika składającego wniosek. Jeśli pracodawca nie może uwzględnić takiego wniosku, musi o przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku poinformować pracownika na piśmie. Odpowiednie stosowanie przepisów art. 182¹ § 5 i 6 wynika z art. 182^1a § 6 Kodeksu pracy.

Stan prawny: czerwiec 2015